Eten en drinken op Sicilië

De Siciliaanse keuken wijkt in basis niet veel af van de Italiaanse keuken, maar is net iets ruwer en soms net wat gekruider dan je gewend bent van de Italiaanse cuisine. De originele Siciliaanse keuken bestaat hoofdzakelijk uit producten die op het eiland verbouwd werden en vissen uit de Middellandse Zee. Je ziet dan ook behoorlijk wat gerechten met tonijn, sardientjes en ansjovis. Verder worden er behoorlijk wat verschillende kazen gemaakt en is Sicilië de grootste wijnregio van Italië. We hebben de bekendste, lekkerste en meest bijzondere Siciliaanse gerechten en producten voor je op een rijtje gezet.

Een brioche met ijs of zoals de Italianen het noemen een brioche con gelato is typisch Siciliaans. Het lijkt in eerste instantie een vreemde combinatie, een zoet broodje met daarop ijs, we hebben het meerdere malen geproefd te hebben kan ik je vertellen dat het een uitstekende combinatie is. Dit komt mede, omdat het Siciliaanse ijs veel minder room bevat als normaal ijs en met een broodje wordt het daardoor weer wat voller van smaak. Kijk echter uit dat je niet te snel van je broodje hapt, want een “brain freeze” is niet ver weg.

Pane e panelle

Een panelle is een soort van gefrituurde pannenkoek van kikkererwten die op een broodje(pane) gegeten wordt. Dit broodje is typisch ‘street food’ wat je in de hoofdstad Palermo tegenkomt. Het broodje is vandaag de dag in allerlei verschillende variaties te verkrijgen, maar de die met kikkererwten is nog steeds de populairste. Een toevoeging die je veel ziet, is dat er aardappelkroketten of beignets aan het broodje worden toegevoegd. De originele broodjes hebben een topping van maanzaad.

Pasta con le Sarde

Een pasta die je veel kaarten in Sicilië terug ziet is de Pasta con le Sarde. Deze pasta wordt, zoals de naam al doet vermoeden gemaakt met sardientjes. Andere hoofdbestanddelen van de pasta zijn wilde venkel, rozijnen en pijnboompitten. De wilde venkel is een vrij overheersend en veel gebruikt ingrediënt in deze pasta. De pasta wordt op smaak gebracht met ansjovis, saffraan, citroen, broodkruim en peper en zout.

Biscetta alla palermitana

De biscetta alla palermitana is een Siciliaans hoofdgerecht dat bestaat uit een biestukje dat gepaneerd is met gekruid paneermeel en op de grill is klaargemaakt. De biscetta alla palermitana wordt meestal geserveerd met gegrilde groenten zoals paprika, aubergine en courgette en gegarneerd met citroen.

Cannoli

De cannoli is het bekendste nagerecht uit Sicilië. Het is een vrij simpel gerecht dat bestaat uit een opgerold koekje dat net voor het serveren gevuld wordt met gezoete ricotta. Er zijn behoorlijk wat variaties van deze zoete lekkernij te koop op het eiland. De lekkerste die wij zijn tegengekomen is er een waarbij de ricotta werd vermengd met vanille, chocolade, amandelen en poedersuiker.
let echter wel goed op dat de cannoli pas op het allerlaatste moment gevuld wordt anders heb je een taai en zacht koekje en dat is niet lekker.

De pasta Siciliana kom je eigenlijk in deze vorm niet of nauwelijks tegen op Sicilië, maar wel in de andere delen van Italië en in de rest van Europa. In deze pasta zijn alle producten verwerkt waar het eiland bekend om is. De hoofdbestanddelen zijn tomaten, aubergines, kappertjes, ui, knoflook en kaas.

De Sfincione, ook wel de Siciliaanse pizza genoemd, is een pizza met een dikke korst die veel wegheeft van brooddeeg. De Sfincione wordt dan ook wel eens gezien als een focaccia met beleg erop. De populairste varianten hebben vandaag de dag een saus van tomaten, net als de pizza met daarop uien, ansjovis, kruiden en kaas, maar er zijn oneindig veel variaties te krijgen. Je koop de Sfincione niet in zijn geheel, maar per punt of stuk. De Sfincione wordt niet alleen in de bekende ronde vorm gebakken maar ook als vierkant. In Nederland ook wel bekend als de plaatpizza.
In de provincie Siracusa wordt er een variant gegeten waarbij de bodem wordt opengesneden en gevuld met gedroogde ham en groente. In Messina lijkt de Sfincione nog het meest op een Calzone en zo heeft ieder deel van het eiland zijn eigen variant op de Siciliaanse pizza.

Naast de grote en bekende frisdranken kom je op veel plaatsen in Sicilië ook een lokaal frisdrankmerk tegen; de gassosa van Polara. Deze frisdrank, die in de verte iets wegheeft van 7-up wordt al sinds 1953 in Modica vervaardigd. Nog steeds wordt deze limonade volgens het decenniaoude recept vervaardigd. Naast de gassosa wordt er ook spuma, tonic en chinotto gemaakt. De frisdranken van Polara kenmerken zich door het gebruik van natuurlijke grondstoffen. De flesjes zijn te herkennen aan de kleurrijke etiketten.

De arancini is één van de bekendste typisch Siciliaanse producten. De arancini is een gevulde rijstbal die gepaneerd is met broodkruimels. De inhoud van de rijstbal kan sterk verschillen maar is meestal gevuld met een ragout, mozzarella, doperwten en tomatensaus. Er zijn ook varianten bekend met bechamelsaus, champignons, aubergines en pistaches. De arancini dankt zijn naam aan zijn ronde wat oranje voorkomen en hierdoor lijkt op een kleine sinaasappel.
De arancini is een lekkere, maar wel behoorlijk zwaar tussendoortje. Het wordt door veel Sicilianen als lunch gegeten. De bakkerijen die de beste arancini ’s verkopen hebben rond de lunch vaak lange wachtrijen voor hun deur staan.

De cassata of cassate siciliana is een mierzoete taart die zijn oorsprong vindt op Sicilië. De basis van de taart wordt gemaakt van cake met gezoete ricotta en marsepein. De cassata wordt, versiert met slagroom en gekonfijte vruchten.
De cassata siciliana wordt normaal gesproken gegeten na de maaltijd als dessert. Hou er wel rekening mee dat ja na een volledige Italiaanse maaltijd behoorlijk wat ruimte zal moeten overhouden om dit zoete gebakje een plekje te geven. De cassata wordt meestal vergezeld met een vers kopje espresso en een glaasje Marsala.

Kazen uit Sicilië

Er worden op Sicilië net als in de rest van Italië behoorlijk wat kazen geproduceerd. De meeste kazen die je er tegenkomt kom je ook in de rest van het land tegen. Toch zijn er een aantal kazen die typisch zijn voor Sicilië. De bekendste en lekkerste hebben we uitgelicht.

Pecorino Siciliano

De Siciliaanse variant van de pecorino verschilt in basis niet veel van de pecorino die van het Italiaanse vaste land komt. Het grootste is verschil is waarschijnlijk dat de kaas gemaakt wordt van schapenmelk van de schapen die op Sicilië rondlopen en dat de kaas hier geproduceerd moet zijn. Het is een half harde witte kaas met een sterke zilte smaak. Bijzonder is dat voor een harde kaas, de pecorino niet al te lang hoeft te rijpen. De jongste varianten zijn al in vier maanden op smaak.

Provola delle Madonie

De Provola delle Madonie is de bekendste kaas die als typisch Siciliaans gezien kan worden. Het is met name de ongewone vorm van de kaas die hem bijzonder maakt. De kaas is te koop in de meeste supermarkten, trattoria’s en natuurlijk in kaaswinkeltjes. De kaas is vernoemd naar het Madoniegebergte in het noordelijke deel van Sicilië. De kaas wordt gemaakt van volle koemelk en krijgt zijn typische vorm doordat de wrongel overgoten wordt door heet water en zich hierdoor een korst vormt. Voordat dat gebeurt, wordt de kaas eerst gekneed. Deze techniek lijkt nog het meest op het kneden van brood. Nadat de Provola delle Madonie zijn uiteindelijk vorm heeft gekregen wordt hij tien tot vijftien dagen in een pekelbad gelegd. Naast de gewone Provola delle Madonie is er ook een gerookte variant te krijgen.

Vastedda del Belice

De Vastedda del Belice is van oorsprong een Siciliaanse kaas. De kaas heeft een schitterende wit-ivoren kleur en smaakt naar zurige melk met tonen van vanille en heeft een licht bittere nasmaak. De kaas wordt gemaakt van rauwe schapenmelk en is de enige schapenkaas van Italië waarvan de wrongel gekneed wordt.

Ragusano

De Ragusano is een kaas gemaakt van koemelk en wordt bijna uitsluitend geproduceerd in Sicilië. Na de productie worden de kazen te drogen gehangen aan touwen waardoor het zijn specifieke uiterlijk krijgt. De kaas wordt in verschillende variaties verkocht en gegeten. Een bekende variant is de gerookte Ragusano. De oudere versies van de Ragusano worden vaak geraspt gebruikt over pastagerechten.

Ricotta

Ricotta is een zachte, frisse kaas gemaakt van schapen- of koeienmelk. Ricotta is geen specifiek product van Sicilië, maar op veel plaatsen op het eiland wordt deze sneeuwwitte verse kaas verkocht. De kwaliteit van deze kaas in erg goed en is het lekkerst op een broodje met een beetje olijfolie en peper en zout. De bekendste manier van het gebruik van ricotta op Sicilië is natuurlijk als vulling van de cannoli.
De ricotta wordt op Sicilië normaal gesproken gegeten op een broodje, maar het kan ook onderdeel zijn van een kaasplankje. Strikt genomen is ricotta geen kaas, omdat het gemaakt wordt van de wei, een vloeistof die ontstaat na het stremmen van de melk. De vaste bestanddelen blijven achter in de wrongel en daar wordt de kaas van gemaakt. De wei die overblijft, wordt onder andere gebruikt voor het maken van ricotta.

Sicilië is een eigen wijnstreek binnen Italië. Er wordt op het eiland behoorlijk wat wijn verbouwd, in totaal is er ongeveer 135.000 hectare aan wijngaarden op het eiland te vinden wat het gelijk de grootste wijnregio van Italië maakt. Door de diversiteit van het landschap van Sicilië komen er behoorlijk wat verschillende wijnen van het eiland. Met name de wijnen die op en rondom de vruchtbare lavagrond van de Etna verbouwd worden staan bekend als zeer goed.
Sicilië heeft een lange geschiedenis met de wijnbouw en er zijn zelfs bewijzen te vinden dat op Sicilië de eerste wijn van Europa werd verbouwd. Later werd vanaf het eiland de wijnbouw verspreidt over het Europese vaste land. In het westen van Sicilië is zelfs het grootste aaneengesloten wijnbouwgebied van Europa te vinden. Er worden op Sicilië hoofdzakelijk inheemse druivenrassen gebruikt zoals de Grillo, Catarratto, Zibbibo, Nero d’Avola, Nerello Mascalese en Perricone maar ook de bekendere druivensoorten zoals de Chardonney, Cabernet en de Syrah doen het goed op Sicilië.

Er komen opvallend veel versterkte wijnen uit Sicilië, waarvan dit de bekendste zijn:

De Malvasia is een versterkte zoete wijn die op meerdere plaatsen in Italië en Portugal geproduceerd wordt. Het Siciliaanse eiland Lipari is echter wereldberoemd om de Malvasia die er verbouwd wordt. De Malvasia die op Lipari gemaakt wordt, bestaat uit de Malvasia di Lipari druif aangevuld met de Corinth Black. De Malvasia van Lipari is vanwege de geringe productie bijna niet te krijgen buiten Lipari of de rest van Sicilië. Wel zijn er goedkope alternatieven te krijgen, maar deze halen het als het gaat om smaak en beleving in de verste verte niet bij de op Lipari geproduceerde Malvasia. De versterkte wijn wordt meestal gedronken bij kaas, paté of foie gras, maar kan ook bij het dessert gedronken worden.
Er zijn enkele varianten van de Malvasia in omloop, degene met pistache en amandelen zijn de populairste en bekendste.

De Moscato di Pantelleria is net als de Marsala en Malvasia een versterkte zoete wijn. De Moscato di Pantelleria mag alleen op het eiland Pantelleria geproduceerd worden. De versterkte wijn bestaat in de meeste gevallen uitsluitend uit de Zibbibo druif. De druiven mogen voor de productie niet gedroogd zijn, maar ze worden wel heel laat geoogst, zodat de krenten behoorlijk wat suiker bevatten. De Moscato di Pantelleria wordt vooral gedronken met blauwe kaas, maar ook bij desserts gaat de wijn goed samen.

Marsala is een versterkte wijn die alleen in het meest westelijke deel van Sicilië geproduceerd mag worden. De wijn wordt hier al vele eeuwen gemaakt, maar werd door de Engelsman John Woodhouse terug ontdekt en op de kaart gezet. Hij begon met het exporten van de marsala over heel de wereld. Tegenwoordig is marsala na port en sherry de bekendste versterkte wijnsoort ter wereld. Net als bij sherry en port heeft marsala geen jaartal, maar is het een blend van verschillende jaren. De kwaliteit van de marsala is wel afhankelijk van hoelang de rijping is geweest. Normale marsala wordt ergen tussen de een en de vijf jaar gerijpt, maar er zijn ook soorten die twintig jaar gerijpt worden. De droge lang gerijpte varianten worden over het algemeen gezien als de beste. Marsala laat zich het beste combineren met sterk geurende en smakende kazen. Marsala wordt dan ook het meest gedronken als dessertwijn. Verder is het een geliefde drank om mee te koken. Marsala wordt gebruikt in meerdere desserts, maar ook stoofpotten met Marsala zijn een klein feestje.